Erikler toprak bakımından orta derecede
seçici olarak kabul edilirler. Japon erikleri için en uygun topraklar
humuslu, besin maddelerince zengin, yeter miktarda neme sahip sıcak
topraklardır. Ağır topraklarda Avrupa erikleri Japon eriklerine göre
daha iyi sonuç verirler. Drenajı kötü topraklarda badem, kiraz, kaysı ve
şeftaliden daha iyi sonuç verirler. En uygun toprak pHsı 6.5-7 dir.
4. YETİŞTİRME TEKNİĞİ
4.1 Çoğaltılması ve Kullanılan Anaçlar
Kültür
erik çeşitleri tohum ve çelikle üretilmezler ve tek üretme yolu aşıdır.
Fidanlıklarda en çok kullanılan aşı, durgun göz aşısıdır. Ekolojik
şartların uygun olduğu yerlerde sürgün göz aşıları da
kullanılabilir.Kültür erik çeşitleri için muhtelif erik türleri,
şeftali, kaysı ve badem anaç olarak kullanılabilir. Anaç seçiminde
ağaçlara verilecek boy, toprak tipi, hastalıklara dayanma gibi
problemler rol oynar.P. Cerasifera Anaçları :
Geniş çapta kullanılan bir erik anacıdır. Can erikleri, Avrupa erikleri
ve Japon erikleri için uygun bir anaçtır.Can eriklerinin bazıları
çelikle üretilmektedir. Yeşil çelik veya odun çeliği ile üretim bazı
çeşitlerde oldukça başarılıdır. Ancak bu şekilde üretim sınırlıdır.
P.
Cerasiferanın Myrobolan adı altında yaygın şekilde kullanılan anaçları
mevcuttur. Myrobolan anaçlarının İngiltere ve Fransada seleksiyonla elde
edilmiş bazı tipleri mevcuttur. Bu anaçlardan biri olan Myro 29 C kök
ur nematoduna tamamen, meşe kök mantarına kısmen dayanıklıdır
P. Mariana Anaçları :
Bir klon anacıdır. Bu anaç içerisinden kuvvetli gelişen iki tip
seçilmiştir. Bunlar Mariana 2623 ve Mariana 2624 dir. Bu iki anaç ağır,
nemli topraklara uygun olup kök ur nematoduna ve boğaz kanserine oldukça
dayanıklıdır.
4.2 Bahçe Tesisi
Can erikleri ve Avrupa eriklerinin
kendine verimli olanları dışında kalan bütün erik çeşitleri, mutlaka
tozlayıcı çeşide ihtiyaç gösterirler.
Kendine kısmen verimli veya kendine kısır
çeşitlerle bahçe kurulacağı zaman çeşitlerin birbirini tozlayacak
şekilde dikilmesi gerekir. Bahçede ikiden fazla çeşit bulunduğu zaman
birbirinin tozlayıcısı çeşitler yan yana olmalıdır.
Erik bahçeleri genellikle bir yaşından
aşılı fidanlarla tesis edilir. Kışı mutedil geçen ve fazla yağışlı
olmayan bölgelerde fidanlar aralık ayından itibaren dikilebilirler.
Kapama erik bahçeleri genellikle kare
şeklinde dikilir. Ağaçlara verilecek aralık mesafeler toprağın tipine,
kullanılan anaca ve çeşidin büyüme kuvvetine göre değişir. Normal
yetiştirme sistemlerinde erikler 5 x 5 m veya 6 x 6 m aralıklarla
dikilir.
4.3 Yıllık Bakım İşleri
4.3.1 Toprak İşlemesi
Yağışı az bölgelerde toprak sonbaharda
sürülür. İlkbaharda toprak tava gelince şubat sonu veya mart içinde
ikinci ve mayıs ayında yapılan üçüncü sürümden sonra sulama kanalları
açılır. Ağaçların dipleri çapayla işlenir. Yazın otlanma durumu göz
önüne alınarak sürüm yerine, ot biçme tercih edilmelidir.
Erik kökleri toprak yüzeyine yakın bir kısımda yayılmış olduklarından derin toprak işlemesinden kaçınılmalıdır.
4.3.2 Sulama
Yağışın 750 mmnin altında olduğu
bölgelerde sulamanın yapılması zorunludur. Erikler saçak köklü
olduklarından ve kökler yüzeysel geliştiklerinden bunların su istekleri
derin köklü meyve türlerine göre daha fazladır. Bu yüzden uzun süren
kurak periyotlarda erik ağaçları duruma göre 8-12 günde bir sulanır.
4.3.3 Gübreleme
Verilecek gübre miktarının toprak
analizlerine göre tesbiti en uygun olanıdır. Fosforlu gübreler kış
başında, azot gübresi olarak kullanılan amonyum sülfat da kış sonunda,
ilkbahar gelişmesi başlamadan önce verilmelidir. Bu gübrelerden başka
dekara 3 ton çiftlik gübresi tavsiye edilmektedir.
4.3.4 Budama
Eriklere şekil budaması ve mahsul
budaması olmak üzere iki tip budama uygulanır. P. cerasifera ve P.
sülicina gibi çeşitler yayvan büyüme eğiliminde olduklarından bunların
genç ağaçlarına goble şekli uygundur.Avrupa erikleri ise daha çok dik
veya yayvan geliştiklerinden bunlara da değişik doruk dallı şekil
verilmelidir. Şekil budaması uygulanırken genç ağaçlarda kesimler
yapılmamalıdır.
Aksi halde kuvvetli sürgünler meydana
gelir, ağacın mahsule yatması gecikir. Mahsul budaması mümkünse her yıl,
değilse iki yılda bir budama yapılmalıdır. Her yıl yapılırsa daha hafif
olarak uygulanır. Budama esnasında eriklerde çiçek tomurcuklarının daha
çok iki yaşlı dallar ile buket dallar üzerinde teşekkül ettiği
unutulmamalıdır. Kırık ve kuru dallar en yakın bir yan dal üzerinden
kesilirler. Taç içinde sıkışıklık yapan dallar ile birbirine rakip
olarak değişen dalların birisi dipten kesilir.
4.3.5 Seyreltme
Erik çeşitlerinin özellikle sofralıklarda
iyi bir ürün alınabilmesi için seyreltme yapılması gereklidir.
Eriklerde budama hafif olarak uygulandığından meyve seyreltmelerine pek
faydası olmamaktadır. Bu nedenle ya elle ya da kimyasal maddelerle
seyreltme yapılır.
Seyreltme eriklerde meyve iriliğini
arttırarak pazar fiyatı üzerine olumlu bir etki yapar. Dal kırılmalarını
önler ve periyodisiteye eğilimi azalır. Yeşil olarak tüketilen can
eriklerinde ağaçlardaki meyveler fasılalı olarak hasat edildiğinden her
meyve toplama seyreltme yerine geçer.
4.3.6 Hastalık ve Zararlılarla Savaş
Mumya (Monilya) Hastalığı:
Çiçek sürgünü ve yaprakların kurumasına, meyvelerin çürümesine sebep
olan mantari bir hastalıktır. Sonbaharda hasta dallar ile siyah kabuklu
mumya meyveler bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Çiçekler ve meyve
Thiophanate methl, Benomyl Captan, Dodine Thiramlı ilaçlardan biri ile
ilaçlanmalıdır.
Yaprak Delen (Çil Hastalığı):
Fungus yapraklarda delikler, meyve ve sürgünler üzerinde irili, ufaklı
lekelerin meydana gelmesine sebep olur, tomurcukları kurutur. Sonbaharda
hastalıklı dallar kesilip yakılır, Bordo bulamacı veya bakırlı
preparatlardan biri kullanılır. Üçüncü ilaçlamada Zinebli ilaçlardan
biri kullanılır.